De ontwikkeling van Manager naar Lean Leider begint met leidinggeven aan jezelf
Door Ton Hodes
De meeste leiders ontwikkelen zich na hun studie in de praktijk. Vaak is dit een vrij ongecoördineerd leerproces waardoor iedere leider zich op een heel eigen wijze ontwikkelt. Geen probleem zou je zeggen, leuk zelfs al die individuele verschillen, ware het niet dat leiders als geen ander bepalen hoe de organisatie zich ontwikkelt. Als iedere leider dit op zijn eigen manier doet krijgen we nooit de systematische groei waar Lean organisaties zo bekend om staan.
Vrijwel iedereen herkent dit en erkent dit maar als wij onze klanten vragen: “hoe ziet dat leertraject van een leider er bij jullie uit?”. “Wat moet hij ontwikkelen en hoe doen jullie dat?”. Dan is het vaak erg stil.
Het proces voor Lean Leiderschap Ontwikkeling
In Lean organisaties is dit anders. Als daar iets belangrijk wordt gevonden dan wordt daar een proces voor bedacht. Of het nu gaat over continu verbeteren, standaardiseren, strategie implementatie, etc. er wordt een proces bedacht om iets dat belangrijk is zo goed mogelijk vorm te geven. Zo ook leiderschap. Leiderschap bepaalt waar de aandacht op wordt gevestigd en ‘alles wat aandacht krijgt groeit’. Richt de leider zich op brandjes blussen en de korte termijn dan worden de medewerkers hele goede ‘brandweermannen’. Richt hij zich op het systematisch verbeteren en het voorkomen van de brandjes dan ontwikkelt zich een lerende Lean organisatie.
Dat Lean leiders in het bouwen van een Lean organisatie bepalend zijn weten we al heel lang. CRAFT heeft in haar 30 jarige bestaan ongeveer 1000 organisaties geholpen Lean te worden. Daarbij waren sommige transformaties succesvoller dan andere. In vrijwel alle gevallen kon zowel het succes als het falen toegeschreven worden aan leiderschap. We weten echter pas sinds 2011 wat de kenmerken zijn van een Lean leider door het boek dat Jeff Liker toen hierover schreef: ‘The Toyota Way to Lean Leadership’.
In het Shingo Prijs winnende boek ‘Lean Leiders Ontwikkelen op Alle Niveaus’ onderzoekt Jeff Liker vervolgens in samenwerking met CRAFT hoe je deze kenmerken tot ontwikkeling brengt.
10 Uitdagingen en 5 fasen
In mijn volgende boek, dat ik schrijf met mijn collega Dirk Jan Bakker, gaan we diep in op dit ontwikkeltraject en formuleren we 10 uitdagingen die Lean Leiders moeten doorlopen om zich te ontwikkelen tot de wereldklasse leider die Lean organisaties als Toyota dragen. We gaan in op de principes, maar leren je ook met welke instrumenten je vorm en inhoud kunt geven aan deze principes. Alle uitdagingen en instrumenten zijn gebaseerd op ‘proven methods’ die wij leerden van Lean organisaties zoals Toyota en Spotify. Om een Lean leider te worden moet je de volgende 5 ontwikkelfasen en uitdagingen doorlopen.
- Committeer je aan zelfontwikkeling;
Uitdaging 1: Formuleer een persoonlijk ontwikkeldoel
Uitdaging 2: Experimenteer met routines en taken om je doel te bereiken - Verbeter je directe werkomgeving;
Uitdaging 3: Verbeter op een systematische manier je werkomgeving - Coach en ontwikkel anderen;
Uitdaging 4: Coach anderen bij hun ontwikkeling en verbeteren - Organiseer zodat dagelijks verbeteren mogelijk wordt;
Uitdaging 5: Train medewerkers in belangrijke taken
Uitdaging 6: Prioriteer verbeteringen
Uitdaging 7: Visualiseer de werkomgeving
Uitdaging 8: Organiseer de werkomgeving - Bepaal je visie en pas hier je doelstellingen op aan.
Uitdaging 9: Ontwikkel en werk aan je visie
Uitdaging 10. Inspireer en coach leiders bij hun visie-ontwikkeling
Bij dit ontwikkeltraject is de fundamentele gedachte dat je eerst leiding moet geven aan jezelf, voordat je leiding kan gaan geven aan anderen. Dat je iets eerst zelf moet begrijpen, voordat je het een ander kan leren. Om iets echt te begrijpen moet je het zelf hebben gedaan. Dit artikel, boeken en training zijn een goed begin, maar 70% van je leeropbrengst verkrijg je door de uitdaging aan te gaan en het toe te passen in de praktijk.
Start en leer leiding te geven aan jezelf
Toen Norman Bodek naar Nederland kwam in oktober begon hij zijn conferentie met de vraag wie heeft er een persoonlijk ontwikkeldoel? In een zaal van 40 managers bleef het toen angstvallig stil. Misschien ben jij manager en lees je dit artikel. Heb jij een persoonlijk ontwikkel doel? Waarschijnlijk heb je dit ook niet. Ik ben langzaam het woord manager gaan gebruiken want volgens mij schuilt hier een deel van het probleem in. Leiders zijn in onze ogen managers. Ze managen de huidige situatie.
Lean organisatie hebben het over Lean leiderschap. Verantwoordelijk voor het voortdurend verbeteren van de huidige situatie. Ze hebben dan niet alleen over processen maar ook over individuele en teamontwikkeling. “First we build people, then we build cars” is een gevleugelde uitspraak van een oud topman van Toyota. Wil je deze stap van manager naar Lean Leider maken, en ik hoop dat voor jezelf, je team en je organisatie, dan begin je bij het begin. Dat is leren leiding te geven aan jezelf.
Daarvoor is de tijd waar we nu in zitten uitermate geschikt. We zitten massaal thuis. Gebruik deze periode om een aantal cruciale vragen uit fase 1: ‘Committeer je aan zelf ontwikkeling’ te beantwoorden:
- Wat is je persoonlijke ontwikkeldoel?
- Waarom is dit doel belangrijk voor jezelf maar ook voor je omgeving?
- Welke routines en taken zou je kunnen ontwikkelen om dit te bereiken?
- Experimenteer de komende maand met de 10 routines en 10 taken waar je het meeste van verwacht.
- Na 1 maand herhaal stappen 1 t/m 4 herformuleer en pas aan want je leert jezelf steeds beter kennen.
Deze stappen zijn een vereenvoudiging van de Harada Methode die we in hoofdstuk 1 en 2 van ons boek zullen behandelen. Het boek wordt in december 2020 uitgebracht. Mocht je niet zolang willen wachten stuur me een mail (tonhodes@craftlean.com) en volg ons Webinar van een halve dag: ‘Committeer je aan zelfontwikkeling’ waarin Dirk Jan en ik je op weg zullen helpen.
Ton Hodes is oprichter van CRAFT Lean Management en samen met Jeff Liker van de Liker Lean Academy. Hij helpt organisaties bij Lean en Agile transformaties als interim Lean Leider, Consultant/Coach en Trainer. Als pionier introduceerde hij in 1997 Lean in Nederland en is nu Directeur van de Liker Lean Academy in Europa en CRAFT Lean Management. “Pas als je het doet, begint het echte leren”. Daarom moet Lean en Agile vooral praktisch gemaakt worden. Hij heeft zich de laatste jaren nadrukkelijk ontwikkeld als autoriteit met betrekking tot Lean Leiderschap en is een veel gevraagde spreker. Ton werkt in de industrie, zakelijke/publieke dienstverlening en project organisaties.
